Tiểu luận và phê bình văn học là cuốn sách vừa mới ra mắt bạn đọc tháng 9 năm 2011, tập hợp những bài viết trong mấy năm gần đây của GS Mai Quốc Liên. Chủ đề là văn hóa dân tộc, văn học hiện thời, và những suy ngẫm về các hiện tượng văn hóa – văn học ấy.
Là những trăn trở, những lo nghĩ về tình hình văn hóa – văn nghệ hiện thời: “Nhân sinh thức tự đa ưu hoạn” (Người biết chữ thì nhiều lo nghĩ – Nguyễn Trãi). Nhân vật, đối tượng được đề cập trong cuốn sách là những con người một đời miệt mài với sự nghiệp văn hóa – văn nghệ, cho lý tưởng yêu nước, yêu dân…
Cuốn sách gồm hai phần, phần I, Phê bình – trao đổi gồm các bài viết chân dung văn học và những cuộc chuyện trò thân mật với các học giả nước ngoài về văn học, về đất nước, con người Việt Nam…. Phần II Tiểu luận là phần thể hiện rõ nhất những trăn trở, suy tư, ngẫm nghĩ của GS về văn hóa – văn nghệ nước nhà trong giai đoạn hiện nay.