Nguyễn Trường Tộ được vinh danh sai lầm qua nhiều thế hệ. Sự nhầm lẫn này không những xảy ra ở lĩnh vực cá nhân mà ngay cả trên tầm cỡ quốc gia nữa. Lý do của sự sai lầm là vì thiếu sử liệu, bị thu hút vào những cụm từ canh tân, đổi mới, thực dụng, kỹ thuật, kế hoạch thu hồi, bổ túc kế hoạch đánh úp Gia Định..., và nhất là nghe theo sự dạy dỗ sai lầm của nhà trường hoặc lời truyền tụng của những người đi trước.
Để độc giả dễ tìm hiểu tâm chất và hành trạng của ông Nguyễn Trường Tộ sau những mỹ từ canh tân, đổi mới, thực dụng..., chúng tôi tổng hợp vài bài viết để cho ra đời cuốn Nguyễn Trường Tộ và vấn đề canh tân. Phần cuối là Tổng luận và Khen - Chê. Với những tài liệu không thể phủ bác, nhất là tài liệu mật và những bức thư do chính ông Nguyễn Trường Tộ viết, chứ không phải người nào khác, sẽ giúp độc giả thấy rõ một con người vì ngoại bang mà viết những bản gọi là điều trần gửi lên vua Tự Đức, nhưng lại được ngụy trang sau bức màn canh tân, để dối gạt triều đình và làm hại cho một quốc gia mà chính ông được sinh ra, lớn lên và chết trên đó.