BẮT ĐẦU TỪ ĐÁM MÂY MÙ CỦA HUYỀN THOẠI
Tôi muốn bắt đầu việc trình bày lịch sử dân tộc tôi từ những mây mù của huyền thoại.
Dân tộc nào cũng có những truyền thuyết, huyền thoại về buổi đầu lịch sử của mình. Dân tộc tôi cũng vậy. Nhưng không biết có dân tộc nào như dân tộc tôi, cho đến nay vẫn có một ngôi mộ Tổ chung, ngôi mộ của vua Hùng, vị thủ lĩnh cổ xưa, trên một ngọn núi cao, mà hàng nằm vào ngày 10 tháng 3 âm lịch, nhân dân khắp miền của đất nước, đều làm một cuộc hành hương về ngôi mộ trên núi, thắp hương tưởng niệm buổi đầu mở nước.
Vì truyền thuyết, huyền thoại, cùng với những nghi lễ thiêng liêng đó, được truyền lại từ thế hệ này qua thế hệ khác.
Các nhà nghiên cứu đoán định rằng, có lẽ xưa kia, Việt Nam đã có một hệ thống thần thoại hoàn chỉnh. Nhưng qua thời gian, đặc biệt là qua 10 thế kỷ dưới sự thống trị của người Trung Quốc, hệ thống thần thoại đó bị vỡ ra thành nhiều mảnh. Những mảnh đó không được ghi chép lại mà sống trong ký ức của nhân dân. Mãi đến thời Trần (1225 - 1400) những thần thoại, truyền thuyết về buổi đầu của dân tộc mới được ghi chép lại trong các tập sách Lĩnh Nam chích quái (Những chuyện lạ của phương Nam) và Việt điện u linh (Các vị thần nước Việt). Nhưng phải đợi đến thế kỷ 15, các nhà biên niên mới đưa những truyền thuyết đó vào các bộ sử của nhà nước, với một tinh thần tự tôn dân tộc, nhưng đồng thời cũng với một sự dè dặt của tính duy lý Nho giáo.
...