Truyện ngắn cảm hứng lịch sử
Những truyện ngắn trong tuyển tập này được lấy cảm hứng từ các sự kiện, nhân vật lịch sử có thật trong lịch sử. Tuy phần lớn sự kiện và mốc thời gian sử dụng ở các truyện trong cuốn sách dựa vào chính sử, nhưng vẫn có những nhân vật và tình tiết được tác giả sáng tạo thêm để phục vụ nội dung của truyện.
Cuốn sách bao gồm bốn truyện: “Sơn hà tại”, “Ngàn dặm”, “Viễn xứ”, “Trăng già”. Mỗi truyện là câu chuyện về các nhân vật lịch sử, về cuộc đời và những cống hiến của họ đối với quê hương, đất nước.
Một số chi tiết trong truyện được tác giả lấy cảm hứng từ chất liệu dân gian như ca dao, dân ca và “Trường ca Con đường cái quan”, “Thuyền viễn xứ”, “Tình hoài hương”, “Tình ca” của cố nhạc sĩ Phạm Duy. Hay “Trường ca Hội trùng dương” của nhạc sĩ Phạm Đình Chương.
Thương dải đất mềm như dáng liễu
Bốn nghìn năm, nào thiếu bể dâu.
Buổi non sông dậy tiếng sầu,
Người đi, gửi trọn mấy câu tạ từ?
Mười hai đạo sứ quân tan tác,
Tạc lời thề đá nát vàng phai.
Sơn hà một, vương triều hai
Cơ đồ nương tựa bờ vai ngọc ngà.
Duyên giai ngẫu đi liền vận nước
Ai theo chồng cất bước về xuôi.
Dòng thơm chở nặng buồn vui
Ái ân chưa trọn, ngậm ngùi đã mang.
Đâu giặc dữ thừa cơ gây hoạ
Hai mươi xuân đày đoạ, lầm than.
Khuynh thành đâu chỉ hồng nhan
Sống trong trời đất phải trang râu mày.
Ngoài song cửa bóng câu trôi mãi,
Phấn hương tan, biên ải không mờ.
Đêm về tưởng dáng kiều thơ
Mộng tàn, trông rõ cõi bờ nước Nam.
Câu nói hay dành tặng bạn
“Anh hùng từ loạn thế
Giai nhân tại phồn hoa
Chuyển xoay vòng hưng - phế
Vai tiên gánh sơn hà.
Sơn hà rộn tiếng ca:
Bao giờ dứt can qua
Anh hùng nên danh tướng
Giai nhân hỏi: đâu nhà?"
(Trích: Ngàn dặm)