Đây là cẩm nang hướng dẫn hành thiền nhằm giới thiệu đến bạn đọc những phương pháp thiền đương đại của Osho, đồng thời chia sẻ những lời giảng của ông về quá trình tham gia và đi sâu vào trải nghiệm thiền. Một số phương pháp được trình bày trong sách này đòi hỏi bạn phải dành nhiều thời gian thực hành, còn một số có thể kết hợp vào các hoạt động thường ngày.
Thiền là một cuộc phiêu lưu, cuộc phiêu lưu vĩ đại nhất mà tâm trí con người có thể thực hiện. Thiền đơn giản là hiện hữu, không làm gì cả - không hành động, không suy nghĩ, không cảm xúc. Bạn chỉ đơn giản hiện hữu và đó là niềm vui tuyệt đối. Từ đâu có niềm vui này trong khi bạn không làm bất cứ điều gì? Nó không đến từ đâu cả, hoặc nó đến từ mọi nơi. Nó không có nguyên nhân, vì tồn tại được tạo nên từ một thứ gọi là niềm vui!
Kể từ khi xuất bản lần đầu, đây vẫn là một trong những tác phẩm phổ biến nhất của Osho, được dịch ra hơn ba mươi thứ tiếng.
Trích dẫn sách Thiền Tự Do Đầu Tiên Và Cuối Cùng
1. Hãy nhớ một điều: thiền nghĩa là nhận thức. Bất cứ điều gì bạn làm với sự nhận thức đều là thiền. Vấn đề không nằm ở hành động, mà ở chất lượng bạn mang vào hành động đó. Đi bộ có thể là thiền, nếu bạn bước đi một cách tỉnh táo. Ngồi có thể là thiền nếu bạn ngồi một cách tỉnh táo. Lắng nghe tiếng chim hót có thể là thiền nếu bạn lắng nghe bằng nhận thức. Chỉ riêng việc lắng nghe sự huyên náo bên trong tâm trí bạn cũng có thể là thiền nếu bạn giữ được tỉnh táo và tỉnh thức. Toàn bộ mấu chốt ở đây là: con người không nên di chuyển trong giấc ngủ. Một khi làm được như vậy thì bất cứ điều gì bạn làm cũng là thiền.
2. Thiền không có nghĩa là phải thoát ly khỏi cuộc sống. Thiền chỉ đơn giản dạy bạn một lối sống mới: bạn trở thành trung tâm của một cơn bão xoáy. Cuộc sống của bạn vẫn tiếp diễn, nó thực sự tiếp diễn một cách mãnh liệt hơn –- với nhiều niềm vui hơn, tỉnh táo hơn, thấu tỏ hơn, sáng tạo hơn - nhưng bạn vẫn tách biệt, chỉ là người quan sát đứng trên đồi, đơn giản là nhìn thấy tất cả những gì đang xảy ra quanh mình.
3. Mọi người có quan niệm sai lầm rằng tất cả các phương pháp thiền đều đúng. Không phải như vậy. Các phương pháp thiền vẫn có thể sai. Chẳng hạn, mọi phương pháp thiền đưa bạn đi sâu vào sự tập trung đều sai và sẽ không dẫn đến lòng trắc ẩn. Bạn không cởi mở mà sẽ trở nên ngày càng khép kín.
4. Thiền chỉ trao cho bạn thứ mà bạn luôn có. Thiền chỉ đơn giản giúp bạn nhận thức được thực tại của mình. Nó không mang đến bất kỳ điều gì mới. Nó chỉ đơn giản hé lộ cho bạn thấy kho báu đang nằm ở đó, nhưng bị phớt lờ và bỏ bê, trong khi bạn lại chạy khắp thế giới để tìm kiếm. Bạn sẽ không tìm thấy nó ở bất kỳ nơi nào khác bởi vì nó đang ở bên trong bạn.
5 Trung tâm bản thể của bạn chính là tâm điểm của một cơn bão xoáy. Dù có điều gì xảy ra xung quanh, nó cũng không bị ảnh hưởng. Nó là sự tĩnh lặng vĩnh hằng: ngày nối tiếp ngày, năm nối tiếp năm, hết thời đại này đến thời đại khác. Những kiếp sống đến rồi đi, nhưng sự tĩnh lặng vĩnh hằng trong bản thể của bạn thì vẫn vậy, vẫn thứ âm nhạc vô thanh đó, vẫn hương thơm của thần tính đó, vẫn sự siêu việt vượt lên trên mọi thứ khả tử, mọi thứ nhất thời đó.
6. Người thông minh hành xử theo tình huống, còn kẻ ngốc hành xử theo câu trả lời có sẵn. Dù câu trả lời đó là của Đức Phật, Chúa Kitô hay Thần Krishna thì cũng vậy thôi. Anh ta luôn mang theo kinh sách bên mình, anh ta sợ phải dựa vào chính mình. Người thông minh dựa vào sự thấu suốt của chính mình, họ tin tưởng vào bản thân.
7. Thiền giải phóng khả năng sáng tạo tuyệt vời. Đó là một sự bùng nổ, tất cả những hạt giống của bạn bắt đầu nảy mầm. Lần đầu tiên, bạn nhìn thấy bên trong mình chứa đựng nhiều tiềm năng đến nhường nào: một khu vườn rộng lớn với biết bao bông hoa, biết bao loài cây lớn nhỏ xinh đẹp, biết bao tiếng chim hót… cả một thiên đường ở đó! Nhưng chúng ta thường không nhận biết. Chúng ta hoàn toàn khép kín, chúng ta chưa cởi mở; chúng ta đang sống như một cái kén không lối mở, không cửa.
8. Khi đã đạt được điều gì với một phương pháp, hãy lập tức từ bỏ nó, bằng không, tâm trí bạn sẽ bắt đầu neo bám vào đó.
9. Bạn nên thiền ở tư thế sao cho có thể quên đi cơ thể mình. Thế nào là thoải mái? Khi bạn quên đi cơ thể mình, bạn sẽ thấy thoải mái. Khi liên tục nhớ tới cơ thể, bạn sẽ không thoải mái. Cho nên, ngồi trên ghế hay ngồi trên sàn nhà đều không quan trọng. Hãy thật thoải mái, bởi vì nếu cơ thể không thoải mái, bạn không thể mong đợi phúc lạc thuộc về những tầng sâu hơn: tầng thứ nhất bị bỏ lỡ thì tất cả những tầng khác đều đóng lại.
10. Thiền là tôn giáo nhưng đừng tiếp cận nó theo hướng tôn giáo. Thiền nên được tiếp cận như một niềm vui, giống như trẻ em đang xây lâu đài cát, không có một mục tiêu cụ thể nào trước mắt, chỉ có sự tận hưởng chính hoạt động đó thôi.
11. Một khi trở thành người chứng kiến, bạn sẽ không còn say ngủ; bạn đã tỉnh thức. Bạn trở nên nhận thức, thật trong trẻo, trẻ trung và tươi mới, thật sống động và mạnh mẽ. Bạn trở thành một ngọn lửa - bùng cháy mãnh liệt từ cả hai đầu - như thể trong trạng thái mãnh liệt, trong ánh sáng đó, ý thức đó, tâm trí chết đi, tâm trí tự sát.
12. Bất kỳ thứ gì được cho là thật thì sẽ có thật. Bất kỳ thứ gì được cho là không thật thì sẽ trở nên không thật. Bạn là người tạo ra toàn bộ thế giới quanh mình, hãy nhớ điều này.