Bản dịch của: Tạ Ngọc Thạch và Phạm Thị Ngọc Trâm
Hiệu Đính: TS Vũ Hoàng Linh
Với lời giới thiệu của Đinh Tuấn Minh và Nghiêm Thị Thà
Khảo luận về bản chất và nguyên nhân của sự thịnh vượng của các quốc gia thường được biết đến với tên gọi tắt Sự thịnh vượng của các quốc gia là tác phẩm quan trọng nhất của Adam Smith, được xuất bản năm 1776.
Trong bối cảnh Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất đang bắt đầu diễn ra và phong trào Khai sáng ở châu Âu đang ở độ cao trào, Adam Smith đã có những nhận thức sâu sắc và độc đáo về thời cuộc, khát khao một xã hội tốt đẹp, một quốc gia thịnh vượng, và đã đưa những nhận thức này vào tác phẩm của mình.
Khi viết cuốn sách này, Adam Smith nhắm tới ba mục tiêu: đả phá những tư tưởng kinh tế lỗi thời của trường phái trọng thương; thuyết phục giới tinh hoa chấp nhận triết lý xã hội và phương thức hoạt động kinh tế mới mà ông đã dày công nghiên cứu; thuyết phục giới vua chúa quý tộc cải cách guồng máy nhà nước và đi theo con đường cải cách phù hợp với thời đại. Ông đã triển khai những mục tiêu này bằng một giọng văn dễ hiểu nhất có thể, khiến cuốn sách không hề là một bản phân tích khô khan về kinh tế, mà trở thành một bức tranh sống động về xã hội loài người. Adam Smith đã khéo léo đan xen những quan sát sắc sảo về bản chất con người với những lý thuyết kinh tế đột phá, tạo nên một tác phẩm có sức nặng về mặt lý thuyết nhưng vẫn không kém phần hấp dẫn.
Một trong những đóng góp quan trọng nhất của Smith là khái niệm "bàn tay vô hình" - một ẩn dụ mạnh mẽ mô tả cách thị trường tự điều chỉnh thông qua cung và cầu. Ông lập luận rằng khi các cá nhân theo đuổi lợi ích riêng của mình, họ vô tình thúc đẩy lợi ích chung của xã hội. Ý tưởng này đã trở thành nền tảng cho tự do kinh tế và vẫn còn thu hút vô số các cuộc tranh luận đến tận ngày nay. Adam Smith cũng đưa ra những phân tích tiên phong về phân công lao động, chỉ ra rằng việc chuyên môn hóa có thể làm tăng đáng kể năng suấtCuốn sách còn đề cập đến nhiều vấn đề kinh tế quan trọng khác như bản chất của giá trị và giá cả, vai trò của tiền tệ, lý thuyết về tích lũy vốn, và lợi ích của thương mại tự do giữa các quốc gia. Adam Smith lập luận rằng sự thịnh vượng của một quốc gia không phụ thuộc vào lượng vàng bạc tích trữ như quan điểm trọng thương phổ biến thời đó, mà vào khả năng sản xuất hàng hóa và dịch vụ của nó.
Tầm ảnh hưởng của Sự thịnh vượng của các quốc gia vượt xa giới hạn của một cuốn sách thông thường. Nó vừa thể hiện bức tranh kinh tế-xã hội của quá khứ vừa định hình diễn ngôn về kinh tế toàn cầu. Nó đặt nền tảng của kinh tế học hiện đại, truyền cảm hứng cho các nhà lãnh đạo, định hình chính sách của các quốc gia. Và những cuộc thảo luận về nó chưa bao giờ ngừng nghỉ suốt hơn hai thế kỷ qua.