Tác phẩm “Chủng tộc và lịch sử” (Race et Histoire) ra đời vào năm 1952 theo đề nghị của UNESCO, đây là một tiểu luận ngắn nhưng có tầm vóc triết học rộng lớn. Tác phẩm được viết dưới hình thức là một bài viết chống lại chủ nghĩa phân biệt chủng tộc, Lévi-Strauss đã đặt lại câu hỏi căn bản về văn minh: liệu “tiến bộ” có đồng nghĩa với “thượng đẳng”, hay chỉ là một cách nhìn cục bộ của phương Tây?
Trong “Chủng tộc và lịch sử”, Lévi-Strauss đã phê phán sâu sắc thuyết tiến hóa giả (pseudo-évolutionnisme), vốn coi mọi nền văn hóa như các bậc thang phát triển hướng tới một đích chung. Ông nhấn mạnh rằng lịch sử nhân loại không phải là một đường thẳng, mà là mạng lưới phong phú của những “lịch sử lũy tích” và “lịch sử đứng yên”, nơi mỗi nền văn hóa tìm thấy ý nghĩa riêng trong mối tương quan với các nền văn hóa khác.
Bằng giọng văn chính xác, sáng mà vẫn thấm đẫm nhân văn, “Chủng tộc và lịch sử” không chỉ là một văn bản chống kỳ thị mà còn là bản tuyên ngôn về tính bình đẳng trí tuệ của loài người.
Cuốn sách dành cho các bạn độc giả yêu thích tìm hiểu về nhân chủng học, về lịch sử chủng tộc, độc giả phổ thông.
Mục lục của cuốn sách:
- 01 Chủng tộc và văn hóa
- 02 Tính đa dạng của các nền văn hóa
- 03 Thuyết tộc người là trung tâm
- 04 Các nền văn hóa cổ xưa và các nền văn hóa nguyên thủy
- 05 Ý tưởng về sự tiến bộ
- 06 Lịch sử đứng yên và lịch sử lũy tích
- 07 Vị trí của văn minh phương Tây
- 08 Ngẫu nhiên và văn minh
- 09 Sự cộng tác của các nền văn hóa\
- 10 Ý nghĩ hai mặt của sự tiến bộ
- Phụ lục: Sự nghiệp của Claude Lévi-Strauss
Trích đoạn sách Chủng Tộc Và Lịch Sử
“Vì thế, trong việc nghiên cứu này, khi chúng ta nói tới sự đóng góp của các chủng tộc người vào nền văn minh, thì không phải chúng ta muốn nói rằng những cống hiến văn hóa của châu Á hay châu Âu, châu Phi hay châu Mỹ sở dĩ có tính độc đáo nào đó là do những lục địa ấy, về đại thể, được những người dân thuộc những nguồn gốc chủng tộc khác nhau tạo nên. Nếu như tính độc đáo ấy là có thật – và điều này không có gì đáng nghi ngờ cả – thì đó là do những hoàn cảnh địa lý, lịch sử và xã hội, mà không phải là do những khả năng khác nhau gắn liền với cấu tạo thân thể hay tâm lý của người da đen, da vàng hay da trắng mà có.”
(trích Chương I: Chủng tộc và văn hóa)
[...]
“Tính đa dạng của các nền văn hóa con người, có thật trong hiện tại và cũng có thật trong quá khứ, là lớn hơn và phong phú hơn nhiều so với những gì mà chúng ta đã biết tới.”
(trích Chương II: Tính đa dạng của các nền văn hóa)