Học Như Một Chuyên Gia

Giới thiệu sách Học Như Một Chuyên Gia

Học như một chuyên gia: Áp dụng các công cụ trên nền tảng khoa học để chinh phục mọi kiến thức và kỹ năng

“Học như một chuyên gia”của Olav Schewe và Barbara Oakley là một cuốn cẩm nang toàn diện, mang đến cho người đọc những công cụ học tập hiệu quả nhất, được xây dựng dựa trên nền tảng khoa học thần kinh và tâm lý học nhận thức. Thay vì những lời khuyên chung chung, cuốn sách dẫn dắt chúng ta vào hành trình khám phá cách bộ não thực sự hoạt động khi học, từ đó đưa ra những chiến lược thực tế để chinh phục bất kỳ lĩnh vực nào, từ toán học, ngôn ngữ đến lập trình hay thể thao.

Trọng tâm của việc học hiệu quả nằm ở việc hiểu và làm chủ hai chế độ tư duy: Chế độ tập trung và Chế độ lan man. Chế độ tập trung là khi ta dồn toàn bộ sự chú ý vào một vấn đề, còn chế độ lan man là khi tâm trí được thả lỏng, cho phép những kết nối sâu xa hình thành. Học sâu chính là nghệ thuật chuyển đổi nhịp nhàng giữa hai chế độ này. Kỹ thuật Pomodoro (làm việc 25 phút, nghỉ 5 phút) không chỉ giúp chống lại sự trì hoãn mà còn tạo ra những khoảng nghỉ cần thiết để chế độ khuếch tán âm thầm giúp ta giải quyết những vấn đề hóc búa.

Để kiến thức thực sự in sâu vào trí nhớ dài hạn, cuốn sách nhấn mạnh sức mạnh của việc học tập chủ động thay vì thụ động đọc lại hay gạch chân. Cốt lõi của học tập chủ động là thực hành gợi nhớ - tự mình cố gắng lôi kéo kiến thức từ trong trí nhớ ra, thay vì chỉ nhìn vào đáp án. Các phương pháp như giải thích cho chính mình và học xen kẽ - trộn lẫn các chủ đề khác nhau - giúp xây dựng một mạng lưới liên kết thần kinh vững chắc và linh hoạt. Bên cạnh đó, việc ghi nhớ thông minh thông qua các mẹo như sử dụng từ viết tắt hay Cung điện trí nhớ giải phóng sức mạnh của bộ nhớ làm việc, cho phép ta tư duy ở cấp độ cao hơn.

Cuốn sách cũng không quên đề cập đến những yếu tố nền tảng khác cho một tâm trí minh mẫn: giấc ngủ đủ để củng cố các kết nối thần kinh, tập thể dục thường xuyên để sản sinh BDNF - rất tốt cho não bộ, và một chế độ ăn uống lành mạnh. Nó còn trang bị cho người đọc các kỹ năng mềm quan trọng như cách ghi chép hiệu quả, đọc sách thẩm thấu, chiến thuật làm bài thi tối ưu, và trên hết là cách tự tạo động lực và kỷ luật cho bản thân ngay cả khi không có hứng thú.

Điểm then chốt làm nên sự khác biệt của một người học chiến lược chính là siêu nhận thức - khả năng “nghĩ về cách mình nghĩ”. Bằng cách liên tục tự đặt câu hỏi, lập kế hoạch, giám sát và điều chỉnh phương pháp, bạn không chỉ học tập hiệu quả hơn mà còn trở thành một người học suốt đời, luôn sẵn sàng làm chủ bất kỳ tri thức mới nào trong tương lai.

Trích đoạn sách Học Như Một Chuyên Gia

Kỹ thuật Pomodoro

Nghiên cứu chỉ ra rằng việc sử dụng điện thoại di động trong giờ nghỉ không cho phép bộ não bạn nạp lại năng lượng hiệu quả như các loại hình giải lao khác. Các nhà nghiên cứu lưu ý: “Khi mọi người ngày càng nghiện điện thoại di động, điều quan trọng là phải biết những tổn thất không lường trước được liên quan đến việc cứ với lấy thiết bị này mỗi phút rảnh rỗi. Mặc dù mọi người có thể cho rằng nó không khác bất kỳ cách tương tác hoặc hình thức giải lao nào khác, nhưng nghiên cứu này cho thấy điện thoại có thể gây mệt mỏi về mặt nhận thức hơn những gì bạn nghĩ.”

Bất cứ khi nào bạn chuyển sự tập trung sang một nhiệm vụ mới, bạn sẽ kích hoạt thông tin được lưu trữ trong não liên quan đến nhiệm vụ đó. Khi bạn chuyển sang một nhiệm vụ khác, ví dụ, kiểm tra email hoặc tin nhắn văn bản, bạn kích hoạt một bộ thông tin khác. Điều này để lại cái được gọi là “dư lượng chú ý” (attention residue) - một phần sự chú ý còn sót lại từ nhiệm vụ trước, nghĩa là bạn không hoàn toàn tập trung vào nhiệm vụ mới.

Việc chuyển đổi nhiệm vụ thường xuyên làm tăng khả năng bị phân tâm, gây ra nhiều lỗi hơn, làm chậm công việc, làm cho bài viết tệ hơn, làm giảm khả năng học tập và gây quên. Tóm lại, đó là điều xấu. Một nghiên cứu ở Đại học Michigan cho thấy hiệu suất nhận thức giảm 30-40% khi người tham gia thí nghiệm chuyển đổi xen kẽ giữa các nhiệm vụ thay vì hoàn thành một nhiệm vụ rồi mới chuyển sang nhiệm vụ tiếp theo. Đây là một phần ma thuật của Kỹ thuật Pomodoro - nó cho phép bạn tập trung vào một nhiệm vụ mà không bị gián đoạn khiến bạn phải làm nhiều việc cùng một lúc.

Thời gian học phù hợp

Bạn nên học bao nhiêu giờ mỗi ngày ở đại học? Nếu bạn là sinh viên đại học, chúng tôi khuyên bạn nên học từ 2 đến 8 giờ mỗi ngày trong tuần (ngoài giờ lên lớp), tùy thuộc vào mục tiêu của bạn và độ khó của chương trình học. Tiêu chuẩn vàng về thời gian học tập này do sinh viên y khoa đạt điểm A đặt ra. Ngoài thời gian học trên lớp, sinh viên y khoa thường học trung bình từ 6 đến 8 giờ mỗi ngày, học nhiều hơn 8 giờ cũng không giúp cải thiện điểm số. Sinh viên y khoa đạt điểm B và C có xu hướng học từ 3 đến 5 giờ mỗi ngày. Sinh viên kỹ thuật trung bình học khoảng 3 giờ mỗi ngày, trong khi sinh viên khối khoa học xã hội và kinh doanh trung bình học 2 giờ mỗi ngày. (Barb, trong lĩnh vực kỹ thuật, học từ 6 đến 8 giờ mỗi ngày, mặc dù cô ấy thường chọn khối lượng môn học nhẹ hơn mức trung bình. Những điều này đã giúp cô ấy đạt điểm A).